Be like water

De uitdaging
Het kan aan mij liggen maar volgens mij leven we in een tijd waarin er twee 'stromingen' samenkomen: aan de ene kant is er een groeiend bewustzijn van het belang van zorg voor het milieu en de mensen daarin, een groeiende hang naar nieuwe en menswaardige organisatievormen, steeds meer initiatieven die vrijheid en creativiteit voorstaan, in plaats van controle en beperking. Aan de andere kant is er een voortdurende financiële crisis die allerlei mensen in de knel brengt, door reorganisaties, bezuinigingen en baanverlies. De crisis zorgt ervoor dat mensen verkrampen, en paniekerig grijpen naar allerhande controlemechanismen en schijnzekerheden, in een wanhopige poging om de rust te doen terugkeren, maar in die pogingen wordt het alleen maar erger.

Wat kun je doen om in alle verkramping toch je koers te bewaren, en een positieve bijdrage te leveren?

Wat wij kunnen leren van het water
In oosterse vechtkunst wordt er vaak gerefereerd aan water als metafoor voor de omgang met tegenstand en problemen. Zo zei Bruce Lee eens: "Be like water, my friend" (zie filmpje onderaan). Wat kunnen wij leren van het water?

1. Water maakt gebruik van de krachten die er zijn. Het stroomt naar beneden, zal zich nooit vertillen door een teveel aan kracht in te zetten, zal nooit oneigenlijke kracht gebruiken, maar is daarentegen ongekend krachtig.
2. Water neemt de vorm en de weg aan die voorhanden is. Kan het niet rechtdoor? Dan neemt het een andere weg, geduldig zoekend. Water is flexibel. 
3. Maar in al zijn kronkelingen heeft het toch altijd een duidelijke richting en doel: de zee bereiken.
4. Tegenstand of barrières benadert het water in alle rust. Het zal rustig wachten, en blijven duwen tegen bijvoorbeeld de wanden van een stuwmeer. Water is ontspannen en geduldig.
5. Misschien lijkt het stilstaande water van het stuwmeer passief, maar de intentie om verder te stromen is altijd aanwezig. Als er zich een mogelijkheid aandient om verder te stromen, dan is het water ten allen tijde klaar om haar weg naar beneden voort te zetten. Water verliest nooit zijn voorwaartse intentie. Het is voortdurend alert.
6. Water is niet te breken, zolang het vloeibaar is. Bevriest het, dan wordt het rigide en kwetsbaar, maar is het vloeibaar, dan houdt het zijn onkwetsbaarheid. Water is sterk in zijn vormloosheid.

Water-kwaliteiten als menselijke kwaliteiten
En hoe kun je ervan leren, als mens, werkend in een organisatie? Hoe kan het water je inspireren?Hier de bovenstaande water-kwaliteiten vertaald naar menselijke kwaliteiten:

1. Vertil je niet. Maak geen gebruik van oneigenlijke kracht. Wordt niet boos, ga niet forceren, duwen en trekken. Vertrouw in je kracht.
2. Blijf flexibel. Verstar niet in je ideeën van rechtdoor of een andere richting op. Houd de richting die jij gelooft altijd in het vizier (het doel is de wijde zee), maar verstar niet in je koers.
3. Zorg ervoor dat je altijd weet waar je naar op weg bent. Houdt je missie scherp voor ogen. Zelfs als je in een periode belandt waarin je een andere kant opgaat dan je missie je ingeeft, blijf dan toch geloven in jouw richting.
4. Word je tegengehouden? Kom je tot stilstand? Blijf opletten, want eens zal er zich een kans, een opening voordoen die je de mogelijkheid geeft je weg voort te zetten. Misschien begint het met een klein gaatje, een klein stroompje, maar als je daarin rustig volhard zal die groeien.
5. Behoud dus altijd een voorwaartse intentie, op weg naar je doel. Laat je niet van de wijs brengen door stagnatie en weerstand. Blijf alert.
6. Word niet boos. Blijf zacht en flexibel. Bevries niet in angst, of verkramp niet in boosheid, want dat maakt je kwetsbaar. Behoud ten allen tijd je bewegingsvrijheid en flexibiliteit in vorm.

Wat moet je leren, om te worden als water?
Waarom is zijn als water zo moeilijk? Omdat wij ongeduldig worden, verkrampen, boos worden, ons rigide gaan opstellen, gaan controleren en drammen, én omdat we bij tegenstand ons vertrouwen in onze koers verliezen. Zijn als water vereist dat we ons oefenen in het volgende:

• Leer te ontspannen, ook als iedereen in de stress raakt
• Houd zicht op je missie en koers, ook als iedereen die kwijt lijkt te raken
• Oefen geduld, ook al word je aangezet te haasten
• Leer mee te geven, ook al duwen ze nog zo hard
• Leer te vertrouwen, ook al lijkt daar weinig aanleiding toe te zijn
• Blijf trouw aan jezelf en je missie, ook als niemand daar op zit te wachten.

Onmogelijk? Misschien, maar je kunt gewoon ergens beginnen, zoals het water dat doet.