Waarom zo diepgaand?

Ik ben een fervente voorvechter van diepgang in persoonlijke- en organisatie ontwikkelingsprocessen. Ik geloof dat we juist nu die diepgang hard nodig hebben. 

Liever niet te diep
Toch zijn er veel mensen die weinig voelen voor diepgang. Ze zeggen: waarom zo diep en zo zwaar? Kan het niet wat lichter en luchtiger?  Ze vinden diepgang meestal 'nodeloos complex', 'zwaar', of 'vaag'. Diezelfde mensen houden meestal van 'concreet'. Dat zijn ontwikkelprocessen waarbij what you see is what you get. Ze zijn concreet, in de zin dat wat behandeld wordt tastbaar en zichtbaar is. In die zin blijven dergelijke processen op bekend terrein. Diepgaande processen begeven zich op plaatsen waar je nog nooit geweest bent, waar het soms oncomfortabel en meestal onbekend is.

Eerst wordt het moeilijker
Ik kan de voorkeur voor de oppervlakte, het concrete, en de weerzin tegen het diepe, het vage, goed begrijpen: oppervlakkige 'oplossingen' geven hoop. Ze bieden perspectief. Ze geven houvast, ze geven het idee dat de problemen spoedig voorbij zullen zijn. Diepgaande ontwikkelprocessen geven aanvankelijk de indruk dat de problemen eerder groter worden dan kleiner. De oplossing dient zich pas later aan in het proces, als de volle complexiteit van het probleem is erkend.

De gangbare methoden voldoen niet (meer)
Als diepgang in ontwikkeling dan zo gevoelig ligt, waarom hou ik er dan toch aan vast? Omdat er nu -zowel op individueel vlak, als in organisaties, als ook in de maatschappij - te veel problemen zijn die met de gangbare methoden niet meer opgelost kunnen worden. In veel gevallen bieden deze gangbare methoden niet meer dan een idee van een oplossing. Geen werkelijke oplossing, maar slechts de schijn daarvan. Diepgaande ontwikkelprocessen daarentegen leggen een basis voor een waarachtige, duurzame oplossing. Ze vertegenwoordigen 'the road less travelled', de soms lange, meestal onbekende weg naar een echte oplossing. Ze bieden geen quick fix, en ze bieden geen garanties.

Het risico van de oppervlakte: wegzakken in onoplosbaarheid
Het mag duidelijk zijn dat in een systeem waarin marktwerking bepaalt welke methoden gangbaar zijn voor de oplossing van onze problemen, het vooral de oppervlakkige, onmiddellijke, concrete, 'hoopvolle' methoden zijn die veel aftrek vinden. Dit mechanisme heeft soms rampzalige gevolgen, omdat we steeds dieper wegzakken in onoplosbaarheid. De ironie is, dat de daaruit ontstane wanhoop door diezelfde markt wordt aangegrepen voor steeds meer van hetzelfde. Wanneer worden we ons bewust van deze neergaande spiraal?

'Everything should be made as simple as possible, but not simpler'
Laten we het vooral niet nodeloos moeilijk maken. Maar, zoals Einstein al zei: 'Everything should be made as simple as possible, but not simpler'. En dan zeg ik: mensen, organisaties en de maatschappij zijn geen simpele verschijnselen. 'As simple as possible' is bij mensen behoorlijk complex.