Tijd voor een patroondoorbreking

Het is goed om in bijvoorbeeld je persoonlijke leven een zekere regelmaat, discipline en orde aan te brengen. Die zorgen ervoor dat je gezond blijft, dat er brood op de plank is, en dat er ruimte is voor kwaliteit van leven. Wanneer echter de behoefte aan regelmaat en discipline de overhand krijgen, dan verdwijnen juist die kwaliteiten waarvoor zij aanvankelijk werden ingevoerd: het leven wordt rigide, verliest aan kleur, vreugde en bezieling. En niet alleen dat: er ontstaat chaos en onbeheersbaarheid.

In alles wat wij doen bestaat er een optimale mate van regulering en organisatie. Ga je daaraan voorbij, dan vernietig je precies datgene wat je via organisatie hebt bewerkstelligd. Precies dat mechanisme ervaren wij nu op allerlei gebieden (klik op de links voor voorbeelden):

• in de politieke arena; denk daarbij aan de steeds onbegrijpelijker wordende globale financiële crisis
• in maatschappelijke processen zoals de Zorg, waarin de strijd om beheersbaarheid en 'efficiëntie' het wint van zorg voor mensen 
• in de inrichting van organisaties, waarin het belang van mensen steeds verder ondergeschikt raakt aan de eisen van de markt
• en zelfs in onze persoonlijke levens, waar bijvoorbeeld de verslaving aan social media nou niet direct zorgt voor een socialer leven. 

De vragen die wij in de Baak vanuit organisaties krijgen richten zich in toenemende mate op instrumenten en vaardigheden om de problemen waarin wij ons bevinden te bedwingen. Wéér dat vaste geloof in het regelen en beheersen. Dit is niet langer de manier. De wereld is niet zo maakbaar als velen zouden willen. In plaats daarvan zouden we kunnen onderzoeken wat we in onze beheersingsdrang uit het oog zijn verloren. Want daar ligt meestal de werkelijke oplossing. Ik denk dan: Hoe zit het met echte betrokkenheid? Hoe zit het met werkelijk contact in al die gebieden die ik hierboven noem? En hoe zit het met bezinning en reflectie?

Ik kom gelukkig steeds meer mensen tegen die betrokkenheid, contact, bezinning en reflectie een warm hart toedragen. Maar ook veel cynici die zeggen: "Van welke planeet kom jij? Zie je dan niet dat we iets moeten doen? Dat we de problemen moeten beheersen voor ze ons overvleugelen?".

De ironie is, dat zij die zo graag de problemen willen beheersen hetzelfde willen als ik: werkelijke verandering. Maar ik ben ervan overtuigd dat wanneer een bepaalde handelswijze niet meer werkt, het van belang is iets heel anders te gaan doen. Het patroon doorbreken. Iets doen wat in het systeem waarin het probleem ontstaan is onderbelicht is gebleven. Dan, en alleen dan, kan iets nieuws ontstaan.